Kierownica F1 – od prostego koła do zaawansowanego centrum sterowania

Wielu kibiców zapomina, jak istotnym elementem bolidu Formuły 1 jest kierownica. Choć przed 2014 rokiem nie poświęcano jej zbyt wiele uwagi, już wtedy była skomplikowanym narzędziem, wymagającym od kierowców solidnej wiedzy i umiejętności. Dziś chcemy przybliżyć wam tajniki kierownicy F1 i pokazać, jak bardzo zmieniła się na przestrzeni lat.

W tym czasie bowiem kierownica bolidu F1 przeszła ogromną metamorfozę – od prostych, okrągłych obręczy, po zaawansowane technologicznie urządzenia wyposażone w ekrany, które w czasie rzeczywistym przekazują kierowcy kluczowe informacje.

Kierownica F1 – skomplikowane narzędzie

Przygotujcie się na zaskoczenie. Współczesna kierownica w bolidzie Formuły 1 jest w stanie wykonać aż 13 000 000 000 000 000 000 000 000 000 operacji, co czyni ją jednym z najbardziej zaawansowanych urządzeń w świecie sportów motorowych. Każdy egzemplarz wyposażony jest w około 25 przycisków, co oznacza, że kierowca musi jednocześnie skupiać się na prowadzeniu pojazdu i obsłudze tego zaawansowanego narzędzia. Mimo to zawodnicy F1 radzą sobie z tym zadaniem, dzięki perfekcyjnemu opanowaniu torów oraz setkom godzin spędzonych w symulatorach i podczas treningów. Można wręcz odnieść wrażenie, że jadą „na pamięć”.

Co umożliwia współczesna kierownica?

Zawodnik może dzięki niej regulować balans hamulców, na przykład przenosząc większą siłę hamowania na przód lub tył pojazdu albo odwrotnie. Może także zmieniać intensywność hamowania silnikiem oraz dostosowywać balans hamowania do własnych preferencji. Natomiast za pomocą łopatek kierowca steruje sprzęgłem i zmianą biegów.

Poza wymienionymi funkcjami dostępne są również przełączniki sterujące mechanizmem różnicowym, odpowiadające za regulację prędkości przenoszenia momentu obrotowego między tylnymi kołami. Ma to kluczowe znaczenie dla kontroli pojazdu na wejściu, w szczycie i przy wyjściu z zakrętu.

Oczywiście kierowca ma także możliwość ustawienia trybów pracy jednostki napędowej, nawiązania łączności z inżynierem wyścigowym, aktywowania ogranicznika prędkości na alei serwisowej czy sterowania podajnikiem napoju.

Dodatkowo kierownica umożliwia dostosowanie trybu pracy bolidu do zmieniających się warunków pogodowych. Jest to konieczne, ponieważ opony typu slick mają mniejszy obwód niż opony deszczowe czy przejściowe. W efekcie czujniki zaczynają odczytywać inne wartości, a skrzynia biegów może działać nieprawidłowo. Przełączenie trybu pracy pozwala na skorygowanie tych wartości i zapewnia prawidłowe działanie pojazdu.

Jak kierownica F1 kontroluje moc silnika?

„No power” - właśnie taki komunikat często pada z ust kierowcy podczas walki na torze, gdy próbuje przyspieszyć, ale czuje, że coś jest nie tak. Powody mogą być różne – od chwilowych problemów z ustawieniami jednostki napędowej po poważne awarie silnika, które mogą zakończyć wyścig.

Współczesna kierownica F1 to nie tylko narzędzie do prowadzenia bolidu, ale również centrum kontroli nad jednostką napędową. Kierowca może na bieżąco modyfikować ustawienia silnika za pomocą specjalnych przycisków i przełączników, takich jak przycisk „Strat”, który zmienia tryby pracy jednostki. Dzięki temu może dostosować moc do aktualnej sytuacji na torze – na przykład w trybie kwalifikacyjnym (maksymalna moc) lub w trybie oszczędzania paliwa (mniejsza moc).

W sytuacji awaryjnej, gdy kierowca odczuwa spadek mocy, jego pierwszą reakcją jest zgłoszenie problemu zespołowi przez radio. Inżynierowie natychmiast analizują dane napływające z bolidu, starając się zidentyfikować źródło problemu. Jeśli to możliwe, kierowca może samodzielnie zmienić ustawienia na kierownicy, aby przywrócić optymalną moc silnika.

Podczas jazdy bolid Formuły 1 wysyła dane z czujników do zespołu, który monitoruje stan pojazdu w czasie rzeczywistym. Choć na pokładzie bolidu znajduje się znacznie więcej czujników, aktywnych podczas jazdy może być maksymalnie 100, co wynika z ograniczeń regulaminowych.

Jednak te dane mogą być jedynie odczytywane – inżynierowie nie mają możliwości bezpośredniego ingerowania w ustawienia bolidu podczas wyścigu. Wszelkie zmiany mogą być wprowadzane jedynie przez samego kierowcę, który korzysta z ustawień dostępnych na kierownicy.

Dopiero podczas pit stopu, gdy bolid jest unieruchomiony, możliwa jest pełna diagnostyka i przesył danych z wszystkich czujników, co pozwala inżynierom na dokładniejszą analizę i ewentualne wprowadzenie poprawek.

Kierownica F1 – z czego się składa?

Do produkcji kierownicy w bolidzie Formuły 1 wykorzystuje się zaawansowane materiały, takie jak włókna węglowe i szklane, silikon, tytan oraz miedź. To one tworzą główną strukturę kierownicy. Elementy elektroniczne, w tym płytki obwodów drukowanych, osłona węglowa, złącza elektryczne oraz samo sterowanie, są produkowane bezpośrednio w fabrykach zespołów. Wyjątkiem jest wyświetlacz, obecny w kierownicach od 2014 roku, oraz płyta główna – są to elementy standardowe, dostarczane przez FIA.

Jasność ekranu kierownicy jest kluczowa, ponieważ musi być dostosowana do zmieniających się warunków pogodowych oraz specyfiki nocnych wyścigów. Zbyt intensywne światło może rozpraszać kierowcę, dlatego stosuje się specjalne powłoki przeciwodblaskowe, znane również z technologii stosowanej w produkcji kasków.

Bolidy Formuły 1 są narażone na silne wibracje, szczególnie podczas pokonywania tark i nierówności na torze. W takich warunkach kluczowe jest, aby każdy przycisk na kierownicy był solidny i odporny na uszkodzenia. Dodatkowo kierowcy noszą rękawiczki, co utrudnia precyzyjne sterowanie, dlatego przyciski muszą mieć odpowiednią siłę dotykową – zapewniać wyraźne sprzężenie zwrotne po naciśnięciu.

W konstrukcji kierownicy zespoły często sięgają po rozwiązania znane z przemysłu lotniczego, co gwarantuje niezawodność i trwałość. Aby zminimalizować ryzyko przypadkowego naciśnięcia przycisku podczas wypadku, wokół najważniejszych elementów montowane są małe plastikowe krawędzie ochronne.

Ciekawostki o kierownicy F1

Dziś trudno sobie wyobrazić bolid Formuły 1 bez wspomagania kierownicy, jednak to rozwiązanie nie zawsze było standardem. Jako pierwszy wprowadził je francuski zespół Ligier w 1988 roku. Zaledwie rok później John Barnard stworzył rewolucyjny półautomatyczny system zmiany biegów sterowany manetkami przy kierownicy. To innowacyjne rozwiązanie zadebiutowało w modelu Ferrari 640, podczas gdy w wielu innych bolidach nadal stosowano tradycyjną dźwignię zmiany biegów.

Ile kierownic używa kierowca w sezonie?

W trakcie jednego sezonu każdy kierowca Formuły 1 ma do dyspozycji od czterech do pięciu kierownic. Z tego względu ich trwałość jest kluczowa – nie tylko muszą być odporne na intensywne użytkowanie, ale także na zmienne warunki torowe i ewentualne uszkodzenia.

Kosztowna precyzja – ile kosztuje kierownica F1?

Stworzenie jednej kierownicy F1 to niezwykle precyzyjny proces, który może zająć od 70 do 80 godzin pracy. Każda jest w pełni dostosowana do preferencji konkretnego kierowcy i wyposażona w zaawansowaną elektronikę. Nic dziwnego, że jej koszt może sięgać nawet 80 tysięcy euro.

Formula Drive – zostań wirtuozem kierownicy!

Zasiądź za kierownicą prawdziwego bolidu wyścigowego i poczuj adrenalinę, jakiej doświadczają zawodowi kierowcy Formuły 1! W Formula Drive masz niepowtarzalną okazję poprowadzić legendarne maszyny – bolidy Formuły Renault 2.0 i F1 Williams FW29. Przekonaj się, jak wygląda praca z zaawansowaną kierownicą F1, pełną funkcji i przycisków, które na co dzień obsługują mistrzowie wyścigów.

Gotów na ekstremalne emocje? Nie czekaj – zarezerwuj swoje miejsce na event „Formula Drive – Poprowadź Bolid F1” już teraz! 👉 www.formula-drive.pl