Kombinezon F1. Od bawełnianej koszulki do technologii NASA

Czas poznać bliżej jeden z najważniejszych elementów garderoby kierowcy wyścigowego. Kombinezon F1 pełni niezwykle istotną funkcję. To zaawansowana technologicznie bariera między ciałem kierowcy a ścianą ognia, temperaturą 1000°C i przeciążeniami na granicy ludzkich możliwości. W tym artykule zaglądamy pod szwy wyścigowego kombinezonu. Sprawdzimy, z czego jest zrobiony, jak go testują i jak ewoluował na przestrzeni lat.

Kombinezon F1 kiedyś i dziś

W latach 50. XX wieku, gdy zainaugurowano Mistrzostwa Świata Formuły 1, nie istniały jeszcze żadne regulacje dotyczące stroju kierowcy. Niektórzy zakładali jednoczęściowe kombinezony, jak Stirling Moss, inni startowali nawet w koszulkach polo, jak choćby Juan Manuel Fangio. Dopiero w latach 60. Międzynarodowa Federacja Samochodowa (FIA) postanowiła wprowadzić przepisy określające standardy ubioru. Od tego momentu kombinezony musiały być ognioodporne.

Rewolucję zapoczątkował amerykański kierowca Bill Simpson, który zaczerpnął inspirację od astronauty NASA, Pete’a Conrada, i wdrożył w motorsporcie materiał Nomex, znany z odporności na ekstremalne temperatury. W tamtym okresie w bezpieczeństwo bardzo zaangażowany był sir Jackie Stewart – kierowca, który nie tylko wygrywał, ale też głośno apelował o poprawę warunków bezpieczeństwa w F1.

Kolejne zaostrzenie przepisów nastąpiło w 1975 roku, kiedy to kombinezony musiały spełniać jeszcze bardziej rygorystyczne normy ogniotrwałości. Rok później, po dramatycznym wypadku Nikiego Laudy na torze Nürburgring, świat F1 zdał sobie sprawę, że ochrona kierowców wciąż jest niewystarczająca. Ciało Austriaka, poważnie poparzone mimo ochronnego stroju, skłoniło środowisko do dalszych badań i testów.

W 1979 roku Mario Andretti i inni czołowi zawodnicy zaczęli używać pięciowarstwowych kombinezonów skonstruowanych według technologii NASA. Od tej pory standardy zaczęły coraz szybciej ewoluować.

W 1986 roku weszły w życie kolejne przepisy, które wymuszały nie tylko większe bezpieczeństwo, ale także lepszy komfort noszenia stroju (wcześniejsze wersje były ciężkie i mało elastyczne). Po wypadku Ayrtona Senny w 1994 roku zmodyfikowano także regulacje dotyczące ubioru mechaników. Od tamtej pory również oni muszą nosić odzież ochronną z materiałów takich jak Nomex.

Współczesne kombinezony są lekkie, oddychające, elastyczne i testowane w temperaturach od 600 do 800°C. Każdy element stroju, od zamków po rękawiczki i skarpetki, musi przejść rygorystyczne testy. Logo sponsorów nie może być naszywane, a jedynie nadrukowywane, wszelkie dodatkowe warstwy muszą spełniać te same normy bezpieczeństwa. Obowiązujący od 2018 roku standard FIA to kulminacja dziesięcioleci rozwoju technologicznego i troski o bezpieczeństwo kierowców.

Jak testuje się kombinezon F1?

Testy kombinezonów F1 są niezwykle rygorystyczne. Nie bez powodu traktuje się je jak element wyposażenia ochronnego na poziomie zbliżonym do sprzętu wojskowego czy kosmicznego.

Pierwszy etap to ekspozycja materiału na działanie ognia o temperaturze około 700°C przez 10 sekund. Po zakończeniu testu materiał może się tlić maksymalnie przez 2 sekundy – nie mogą pojawić się żadne dziury ani ślady topnienia.

Następnie przeprowadza się test przenikania ciepła (HTI – Heat Transfer Index). Jego celem jest sprawdzenie, jak bardzo wzrośnie temperatura po wewnętrznej stronie kombinezonu – czyli tej, która znajduje się tuż przy ciele kierowcy. Od 2018 roku wymagania dotyczące tego testu zostały zaostrzone o 20%. W praktyce oznacza to, że wzrost temperatury wewnętrznej nie może przekroczyć 24°C w stosunku do wartości początkowej.

W trakcie tego testu stosuje się palnik rozgrzany do 1000°C, a temperatura przenikająca przez warstwy kombinezonu mierzona jest za pomocą precyzyjnej termopary. Dzięki tym procedurom możliwe jest określenie nie tylko ognioodporności materiału, ale i jego zdolności do ochrony organizmu przed oparzeniami drugiego i trzeciego stopnia.

Skład odzieży ochronnej

Wspomniany wcześniej Nomex to kluczowy składnik odzieży ochronnej używanej w Formule 1. Czym właściwie jest ten materiał? Nomex to polimer z grupy aramidów, wykorzystywany do produkcji wyjątkowo wytrzymałych włókien. Technologia jego syntezy została opracowana przez firmę DuPont już w latach 60. XX wieku. Dzięki niej możliwe jest tworzenie tkanin, które są lekkie, odporne na wysokie temperatury i niepalne.

Właśnie te właściwości sprawiają, że kombinezony kierowców F1 są nie tylko bezpieczne, ale także komfortowe: lekkie, oddychające i niekrępujące ruchów. Przykładowo: firma Puma produkuje kombinezony ważące zaledwie 650 gramów. Stroje są dziś szyte na miarę, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb kierowcy, zarówno pod względem budowy ciała, jak i preferencji. Niektórzy zawodnicy decydują się nawet na wersje pozbawione szwów w określonych miejscach, co pozwala zaoszczędzić dodatkowe 10 gramów.

Poza Pumą, wśród producentów odzieży ochronnej w F1 znajdują się również marki takie jak Alpinestars, OMP oraz Sparco – każda z nich oferuje certyfikowane produkty spełniające standardy FIA.

Jeśli chodzi o wagę innych elementów stroju: buty kierowców ważą około 80 gramów, a cały komplet odzieży (kombinezon, bielizna termoaktywna, rękawice, skarpety, kominiarka i buty) nie powinien przekraczać 2 kilogramów.

Nowoczesna odzież ochronna to nie tylko pasywna bariera ochronna. Współczesne kombinezony i bielizna są wyposażone w czujniki biometryczne, które monitorują tętno, temperaturę ciała i inne parametry fizjologiczne. Szczególnie istotnym elementem są biometryczne rękawice, które pozwalają zespołom i służbom medycznym na natychmiastowe monitorowanie stanu kierowcy po wypadku.

Formula Drive – u nas masz wszystko zapewnione!

Podczas wydarzenia „Formula Drive – Poprowadź Bolid F1” zapewniamy Ci pełne wyposażenie kierowcy wyścigowego: kombinezon, buty, kominiarkę oraz kask. Wszystko po to, byś mógł poczuć się jak prawdziwy zawodnik Formuły 1 – bez stresu, bez kompromisów.

Nie musisz się o nic martwić, my zadbamy o każdy szczegół!

Zajrzyj na www.formula-drive.pl i spełnij swoje marzenie za kierownicą bolidu F1.